SEÇMELİ DERSLER GERÇEKTEN SEÇMELİ Mİ?

 

 

         Bilindiği üzere 4+4+4 eğitim sistemi ile birlikte okullarda  seçmeli  derslerin  sayısı gözle görülebilecek düzeyde artırıldı. Öğrencinin ilgi ve istekleri ile hedefledikleri yüksek öğretim programları doğrultusunda öğrenci, veli, ve okul tarafından ortaklaşa belirlenerek sisteme katılımı arttırmayı hedefleyen düzenlemenin pratikte nasıl karşılık bulduğu önemlidir. Şüphesiz bu planlamanın gerektirdiği derslerin içerik, personel, zaman ve mekan planlamasına ilişkin ne tür düzenlemelerin yapıldığı da ayrıca önemlidir.

            Sistemde katılımcılığı esas alan düzenleme pratikte devlet-toplum ilişkisindeki "merkeziyetçiliği" ve "vasilik" pozisyonunu aynı şekilde muhafaza ederek hayata geçiriyor. Öğrenci veli temelde okul yönetimleri üzerinden merkeze "vesayet" ilişkisi ile bağlanarak uygulama gerçekleştiriliyor. Öğrencinin neyi, ne zaman, nasıl  öğreneceği okul yönetimlerinin inisiyatifine terk edildiğinde katılımcılık buharlaşmakta, öğrenci-veli katılımı retoriğe dönüşmektedir. Seçmeli dersler mevzuatta;

 1. Ders seçimi "okulun imkanlarına" bağlı olarak veli, sınıf öğretmeni ve rehber öğretmenin bilgisi dahilinde öğrenci tarafından seçilir.

2. En az 10 öğrencinin talebi doğrultusunda seçmeli ders öğretimi yapılır.

3. Grup oluşturulamadığı için açılamayan dersler okul yönetimince ilan edilir. Bu dersleri seçen öğrenciler tercihleri doğrultusunda açılan seçmeli derslere yönlendirilir.

            Öğrencilerin seçmeli derslerin bulunduğu bir form doldurması ve seçtikleri dersin açılması için okulların her türlü çabayı göstermesi gerektiği MEB tarafından belirtilmiştir. Bunun istisnası, herhangi bir dersin okulda 10’dan az kişi tarafından seçilmesidir. Ancak uygulamada, okul yönetimlerinin ders seçme hakkını çok farklı şekillerde kısıtlayabilmektedir. Bazı okullarda, form doldurulmadan önce öğrencilere bazı derslerin açılmayacağına ilişkin bilgilendirme yapılmaktadır. Bazı okullarda, bazı dersler zorunlu olarak öğrencilere seçtirilmektedir. Bazı okullarda seçmeli dersler sınıfın çoğunluğunun seçtiği derslere göre belirlenmektedir. Bazı okullarda ise öğrencilerin seçtikleri derslere fazla talep olması nedeniyle, öğrenciler başka seçmeli derslere yönlendirilmektedir.

Hangi ana baba, öğrencisine seçmeli dersleri seçerken, okul yönetimleri tarafından yönlendirilmediğini            söyleyebilir?

  Hangi eğitim  kurumu, öğrencilerin belirlediği ve açılamayan seçmeli dersleri, okul panosunda ve internet sitesinde ilan etmiştir? Bunun istisnası var mıdır var ise bunun oranı kaçtır?

Hangi eğitim kurumu, en az 10 öğrenci tarafından seçilen seçmeli dersleri kurumlarında açmıştır? Acaba 10 kişilik bir gruba seçmeli ders veren kurum var mıdır?

Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin 11. Maddesinin 5. Fıkrasında belirtilen“Yeterli talebin olmamasından dolayı açılamayan seçimlik dersler Millî Eğitim Müdürlüklerinin onayına bağlı olarak merkezi bir okul/okullarda açılabilir ve farklı okul öğrencilerinin kayıtları okullarında kalmak üzere seçimlik dersleri bu okul/okullarda almaları sağlanabilir” hükmünü uygulayan il ya da ilçe yönetimi  var mıdır?

  Yukarıda sorulan sorular ve muhtemel cevapları dikkate alındığında öğrenciler ve veliler hem eksik bilgilendirilmekte hem de farklı yöntemlerle yönlendirilerek ders seçimi yapılmaktadır. Bu durumda “seçilen" seçmeli dersler yerine “seçtirilen" seçmeli derslerden bahsetmemiz gerekiyor. Bu uygulamanın da seçmeli derslerin mantığıyla uyuşmadığı aşikardır. Öğrencilerin istemedikleri veya seçmedikleri dersleri görmek zorunda kalmaları zaten zorunlu derslerle boğuşan öğrencilerin okuldan daha fazla kopmalarına neden olmaktadır.

Diğer taraftan her mevzuat düzenlemesi yapılan ancak kaynak, personel, zaman ve mekan planlaması yapılmayan bir durum söz konusu. Dolayısıyla öğrenci-veli katılımına izin vermek eşgüdümlü şekilde geniş yelpazede derslerin içeriklendirilmesini, kaynak aktarımını, mekan ve zaman düzenlemesini ve söz konusu tercih yelpazesine uygun personel istihdamını zorunlu kılıyor. Bunlar yapılmadığında eskiden her şey için ileri sürülen "Türkiye şartları" mazereti gibi "okulun imkanları" gerekçesi ortaya çıkıyor ve geçmişteki uygulamanın devam etmesinin zemini hazırlanmış oluyor.

Bu açıdan Özgür Eğitim-Sen olarak konunun mevzuat, denetim ve altyapı çalışmalarının katılıma gerçekten imkan verecek şekilde yeniden düzenlenmesi için Bakanlığı göreve çağırıyoruz. Aksi taktirde seçmeli derslerin sadece adı seçmeli olacak. 

Murat DUMAN

Özgür Eğitim-Sen Eğitim Koordinatörü